Πέμπτη 29 Μαΐου 2008

ΙΙΙ ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΔΥΟ ΜΥΘΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΑΣ- ΟΥΡΦΑ ΚΑΙ ΧΑΡΡΑΝ





1-Ούρφα.Το κάστρο.

.

Όπως σας έχω ξαναγράψει το ταξίδι στην Ανατολία ήταν ένα ταξίδι στην Ελληνική ιστορία και στην μυθολογία της Βίβλου.
Μια λοιπόν από τις πιο όμορφες πόλεις που επισκεφτήκαμε ήταν και η Ούρφα.
Η πόλη αυτή, γνωστή από τον 4ο αιώνα πΧ, όπως μερικοί αλλάζουν πουκάμισα έτσι και αυτή αλλάζει ονόματα ανάλογα με το ποιος την κατέχει. Ξεκίνησε ως Ούρχαι στα Αραμαϊκά, έγινε Ρίχα στα Συριακά, Αλ Ρούχα στα Αραβικά, Όρρα ή Ορρόα ή Καλλιρρόη ή Αντιόχεια επί Καλλιρρόης στα Ελληνικά. Επί Βυζαντίου έγινε Ιουστιανόπολη αλλά τελικά το πιο γνωστό όνομα που απέκτησε στο παρελθόν ήταν επί Σελευκιδών που ονομάστηκε Έδεσσα.
Με τους τούρκους ονομάστηκε Ούρφα αλλά την έπιασε ζήλια από την μετονομασία των διπλανών της πόλεων που είναι το Αντέπ και το Μαράς και τα οποία έγιναν Γκαζιαντέπ (Γκάζι=βετεράνος) και Καχραμανμαράς (Καχραμαν=ηρωϊκός).
Έτσι λοιπόν το 1984 απέκτησε την τελική της ονομασία Σανλιούρφα (δηλαδή ένδοξη Ούρφα)
Η πόλη γνώρισε πολλούς κατακτητές και από ότι φαίνεται την εποχή του Βυζαντίου είχε πολλές εκκλησίες, σχολεία και μοναστήρια.
Η Ούρφα θεωρείται ότι είναι η γενέτειρα του Ιώβ αλλά και του Αβραάμ, που είναι για τους Μουσουλμάνους προφήτης του Ισλάμ και πρόγονος του Μωχάμετ. Για τον λόγο αυτό στο κέντρο της ,εκεί που πιστεύουν ότι γεννήθηκε ,έχει κτιστεί το τζαμί του Halil-ur-Rahman το 1211.Στην αυλή του υπάρχει η λίμνη των Ιερών ψαριών ενώ γύρω του υπάρχουν μεγάλοι και καλαίσθητοι κήποι.
Τα τεράστια χρυσόψαρα της λίμνης θεωρούνται ιερά γιατί σύμφωνα με τον μύθο ο Νιμρόδ είχε σκοπό να θυσιάσει τον Αβραάμ στην πυρά αλλά ο καλός θεός φρόντισε και έκανε την φωτιά νερό και τα κάρβουνα ψάρια.Χάρις στον μύθο λοιπόν τα ψάρια εδώ την περνάνε κοτσάνι και τα τάζουν όλοι αγοράζοντας τροφή από τους μικροπωλητές ενώ μια αστυνομικός δεν μας επέτρεψε να τους ρίξουμε ψίχουλα από ένα σάντουιτς.


2-Οι κήποι μπροστά στο τζαμί.

3-Η λίμνη με τα ιερά ψάρια.
4-Το τάισμα των ψαριών από γυναίκες καλυμμένες ολόκληρες. Η Ούρφα είναι από τις πιο συντηρητικές και θρησκευόμενες πόλεις.


5-6 Το τζαμί.
..
Πάνω από το κέντρο της πόλης υπάρχει το κάστρο της ,που τα τείχη του κατασκευάστηκαν από τους Αμπασίδες το 814μΧ. Μιλάμε για την εποχή του Χαλιφάτου των Αλ-Μομούν, που υπήρξε μεγάλη άνθιση των γραμμάτων και των επιστημών και η οποία σημαδεύεται από τη μετάφραση στα αραβικά της ελληνικής, ελληνιστικής, περσικής και ινδικής πολιτιστικής κληρονομιάς, με σύγχρονη ίδρυση μεγάλων βιβλιοθηκών στη Βαγδάτη και τη Μουσουλμανική Αυτοκρατορία.

7-Το παζάρι.

8-Παραδοσιακός χαλκοποιός

9-Η κεντρική πλατεία του παζαριού που μαζεύονται κυρίως άνδρες και παίζουν ένα παιχνίδι που μοιάζει με ντόμινο.
10-Έτσι ντυμένο μηχανάκι έχετε ξαναδεί;
..
Στο κέντρο της πόλης υπάρχει ένα από τα γραφικότερα παζάρια της Ανατολής στη δε κεντρική πλατεία του που ήπιαμε καφέ, μας έπιασε την κουβέντα αφήνοντας το φαγητό του στην μέση, ένας νεαρός Τούρκος, ξεναγός το επάγγελμα, ενθουσιασμένος γιατί για πρώτη φορά έβλεπε να φθάνουν Έλληνες σ΄ αυτή την πόλη. Η γενέτειρα του ήταν η Τροία και μπορώ να πω ότι έτσι όμορφος και γοητευτικός που ήταν, θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι είναι κατ΄ ευθείαν απόγονος του Πάρη .
Μιλήσαμε αρκετή ώρα για την ιστορία της χώρας και την ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού εκεί και μπορώ να πω ότι ήταν γνώστης, βέβαια λόγω και του επαγγέλματος του ,της Ιστορίας και η οπτική του γωνιά ήταν αντικειμενική και με θαυμασμό για τον Ελληνικό πολιτισμό.
Στην Ούρφα κάναμε και ένα μοναδικό γλέντι σε ένα κέντρο που ήταν σε ένα πανέμορφο παραδοσιακό αρχοντικό κουρδικό σπίτι καθισμένοι αλα Τούρκα στην εσωτερική του αυλή. Μια ορχήστρα με παραδοσιακά όργανα και ένα καταπληκτικό τυμπανιστή που έδινε τον ρυθμό ξεσήκωσε όλη την παρέα του γκρούπ που του έδωσε και κατάλαβε όταν άρχισαν τα τσιφτετέλια και οι καρσιλαμάδες.
Ήταν τέτοιο το κέφι που ακόμα και η κ. Αθεόφοβου, κλασσικός εκπρόσωπος των καρεκλάτων, σηκώθηκε όταν την κάλεσαν να χορέψει ,υπό τα έκπληκτα βλέμματα της κόρης της που δεν είχε ξαναδεί την μουρόχαυλη μάνα της να χορεύει το μοναδικό στην ζωή της τσιφτετέλι!
11-Το κέντρο με την παραδοσιακή ορχήστρα στο παλιό αρχοντικό.

12-Η διακόσμηση από τα δωμάτια του παραδοσιακού σπιτιού-κέντρου.


13-14- Ένας από τους ιδιόκτητες χορεύει με ένα ταψί με γλυκό που για ώρα το μάλαζε για να μπορεί να σερβιριστεί.(Ήταν όμως άνοστο)
15-Η βραδιά είχε και αναπαράσταση κουρδικού γάμου μετά χορού!
...
Κοντά στα σύνορα με την Συρία ,42 χιλιόμετρα από την Ούρφα είναι το Χαρράν μια πόλη της Μεσοποταμίας ,από τις αρχαιότερες του κόσμου που κατοικείται αδιάλειπτα εδώ και 3000 χρόνια Εδώ έζησε σύμφωνα με τον μύθο ο Αβραάμ πριν να πάει στην Χαναάν και από εδώ πέρασαν ο Αδάμ και η Εύα όταν πήραν πόδι από τον Παράδεισο.
Και από εδώ πέρασαν όλες οι φυλές του Ισραήλ.
Το 331πΧ τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατέλαβαν την πόλη και μετά τον θάνατο του έγινε μέρος της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών.
Στην εποχή των Ρωμαίων εδώ έγινε το 53πΧ η μάχη του Χαρράν στην οποία οι Πάρθοι νίκησαν 3 ρωμαϊκές λεγεώνες και συνέλαβαν τον ηγέτη τους Κράσσο.
Εδώ επίσης αιώνες μετά ο αυτοκράτωρ Καρακάλας μετέβη εις τους ουρανούς κρατώντας στο χέρι του ότι πολυτιμότερο έχει ένας άνδρας στην ζωή του. Τον δολοφόνησαν ενώ κατουρούσε!
Κατά την εποχή του αραβικού Χαλιφάτου των Ομεϋαδών με τον χαλίφη Marwan ΙΙ έγινε η έδρα του χαλιφάτου που εκτείνονταν από την Κεντρική Ασία μέχρι την Ισπανία.
Κατά τον 8ο και 9ο αιώνα στο Χαρράν έγινε το πρώτο ουσιαστικά Πανεπιστήμιο του Ισλάμ το Ulu Cami. Εδώ μεταφράστηκαν αρχικά από τα Ελληνικά στα Συριακά και μετά στα Αραβικά έργα με αστρονομία, φιλοσοφία, φυσικές επιστήμες και ιατρική.
Υποτροφίες για φυσικές επιστήμες ,αστρονομία και ιατρική είχαν δοθεί ακόμα και σε Ασσύριους που δεν ήσαν ¨Άραβες ούτε οπαδοί του Ισλάμ ,μεταξύ των οποίων πιθανώς και στον αλχημιστή Geber που θεωρείται από πολλούς ο πατέρας της Χημείας
Το 1260 η πόλη καταστράφηκε από τους Μογγόλους.
Σήμερα το Χαρράν που κατοικείται από Άραβες εκτός από τα ερείπια του πανεπιστημίου και του κάστρου του παρουσιάζει ενδιαφέρον για τα σπίτια του μόνο από πλίνθους που έχουν το σχήμα κυψέλης χωρίς την χρήση ξύλου. Η τεχνική αυτή διατηρήθηκε για 3000 χρόνια αναλλοίωτη. Στην κορυφή τους έχουν μια τρύπα και έτσι ο ζεστός αέρας που ανεβαίνει ψηλά διαφεύγει από κει και έτσι διατηρείται ο χώρος δροσερός. Πολλά από τα σπίτια έχουν χρησιμοποιήσει υλικό από τα ερείπια του Πανεπιστημίου.
Βέβαια σήμερα τα περισσότερα από τα σπίτια αυτά είναι για να τα βλέπουν οι τουρίστες και οι κάτοικοι μένουν σε κανονικά σπίτια στο κοντινό χωριό.


16-17-18 Τα ερείπια του πανεπιστημίου με τον μιναρέ ύψους 40 μέτρων.

19-Τα παραδοσιακά σπίτια του Χαράν. Μπροστά τα στρογγυλά είναι σβουνιά που ξεραίνει στον ήλιο
20-Η αυλή ενός σπιτιού.


21-22- Ο εξαερισμός των σπιτιών στην κορυφή από έξω και από μέσα.
23-Το λίβινγκ ρούμ του σπιτιού !

24-3 νεαρές τουρκάλες τουρίστριες ντυμένες με τοπικές ενδυμασίες για να τις βγάλουν φωτογραφία .

25-26-Το κάστρο του Χαρράν.

27-Η εικόνα του χωριού από το κάστρο.
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΝ



ΙΙ- ΠΩΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΕΡΟΘΥΣΙΟ ΤΗΣ ΚΟΜΜΑΓΗΝΗΣ ΦΤΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ, ΤΟΝ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ


ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ
VII-(ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ)ΚΟΡΑΜΑ, Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ

Κυριακή 25 Μαΐου 2008

ΙΙ- ΠΩΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΕΡΟΘΥΣΙΟ ΤΗΣ ΚΟΜΜΑΓΗΝΗΣ ΦΤΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ, ΤΟΝ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ




1-Η Κομμαγηνή το χρονικό διάστημα 95-66 πΧ

Το τέλος της εκδρομής στην Τουρκία ήταν ή ανάβαση στο όρος Νεμρώδ (2150 μέτρα), για να δούμε το ιεροθύσιο που έκτισε εκεί ο о Αντίοχος Ι, βασιλιάς της Κομμαγηνής, ο αυτοεπονομαζόμενος Θεός, Δίκαιος, Επιφανής, Φιλορωμαίος, Φιλέλλην (86-38πΧ), που βασίλευσε στην Κομμαγηνή από 16 ετών μέχρι τον θάνατο του.
Ο Αντίοχος από την πλευρά του πατέρα του Μιθριδάτη ήταν κατ΄ ευθείαν απόγονος του Δαρείου και από την πλευρά της μητέρας Λαοδίκειας απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Το όρος Νεμρώδ έχει μπει από το 1987 στην λίστα της UNESCO με τις τοποθεσίες της Παγκόσμια κληρονομιάς.
Είμαι σίγουρος ότι οι περισσότεροι ,όπως και εγώ που δεν είμαστε ιστορικοί ,δεν έχουν ακούσει ξανά για το βασίλειο της Κομμαγηνής.
Η Κομμαγηνή ήταν κρατίδιο στα βορειοανατολικά της Συρίας, ανεξάρτητο από το 164 π.Χ. - 72 μ.Χ. οπότε και υποδουλώνεται στους Ρωμαίους. Το 595 μ.Χ.(που αναφέρεται στο παρακάτω ποίημα) ήταν τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και το 638 μ.Χ. κατακτήθηκε από τους Άραβες.
Ίσως οι θαυμαστές της ποίησης του Καβάφη να έχουν συναντήσει την Κομμαγηνή στα παρακάτω ποιήματα του. Από ότι φαίνεται ότι ο μεγάλος Αλεξανδρινός γνώριζε καλά την ιστορία αυτού του τόπου.

Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου· ποιητού εν Κομμαγηνή· 595 μ.Χ.(Το έγραψε τον Αύγουστο του 1918 με τον τίτλο «Μαχαίρι».Στην συνέχεια άλλαξε τον τίτλο.Βέβαια ο Ιάσων Κλέανδρος είναι πρόσωπο φανταστικό.)
Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου
είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.
Δεν έχω εγκαρτέρησι καμιά.
Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως,
που κάπως ξέρεις από φάρμακα·
νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω.

Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.-
Τα φάρμακα σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως,
που κάμνουνε - για λίγο - να μη νοιώθεται η πληγή.


«Επιτύμβιον Αντιόχου, Βασιλέως Κομμαγηνής».
(Γράφτηκε το Νοέμβριο του 1923.)

Μετά που επέστρεψε, περίλυπη, απ' την κηδεία του,
η αδελφή του εγκρατώς και πράως ζήσαντος,
του λίαν εγγραμμάτου Αντιόχου, βασιλέως
Κομμαγηνής, ήθελ' ένα επιτύμβιον γι' αυτόν.
Κι ο Εφέσιος σοφιστής Καλλίστρατος - ο κατοικών
συχνά εν τω κρατιδίω της Κομμαγηνής,
κι από τον οίκον τον βασιλικόν
ασμένως κ' επανειλημμένως φιλοξενηθείς-
το έγραψε, τη υποδείξει Σύρων αυλικών,
και το έστειλε εις την γραίαν δέσποιναν.

«Του Αντιόχου του ευεργέτου βασιλέως
να υμνηθεί επαξίως, ω Κομμαγηνοί, το κλέος.
Ήταν της χώρας κυβερνήτης προνοητικός.
Υπήρξε δίκαιος, σοφός, γενναίος.
Υπήρξεν έτι το άριστον εκείνο, Ελληνικός -
ιδιότητα δεν έχ' η ανθρωπότης τιμιοτέραν·
εις τους θεούς ευρίσκονται τα πέραν.»

2-Η θυσία του ποιητή Ιάσωνος Κλεάνδρου εν Κομμαγηνή του Εγγονόπουλου.
.
Οι φίλοι δε των εικαστικών τεχνών ίσως να έχουν δει τον πίνακα του Εγγονόπουλου «Η θυσία του ποιητή Ιάσωνος Κλεάνδρου εν Κομμαγηνή »1935 που τον εμπνεύστηκε από το παραπάνω ποίημα.
Επειδή δε πάλι είμαι σίγουρος ότι βλέποντας τον πίνακα δεν καταλαβαίνετε τι θέλει να πει ο ζωγράφος με αυτόν και τι σχέση έχει με το ποίημα, σας παραθέτω το σχετικό κείμενο του καθηγητού Νίκου Ζία για να φωτιστείτε (πολύ αμφιβάλω γι΄ αυτό αλλά δεν πειράζει !):
Στο κέντρο, βωμός με μαχαίρι και μπροστά του κριάρι. Αριστερά, ο ποιητής σε στάση και μορφή προφήτη, και δεξιά του δύο νέοι, σαν Απόστολοι, συνομιλούν. Πίσω υψώνονται τριγωνικού σχήματος βουνά και στο άνοιγμά τους φανταστικός τετράγωνος πύργος. Ο αν. καθηγητής Δ. Ράιος, στο βιβλίο του* για το ποίημα του Καβάφη «Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου• ποιητού εν Κομμαγηνή• 595 μ.Χ.», συσχετίζει ** εικονογραφικά τον πίνακα του Εγγονόπουλου με τη μεταβυζαντινή παράσταση της θυσίας του Αβραάμ. Δίδει δε στην παράσταση την ερμηνεία που προτείνει ο ίδιος για την ανάγνωση του ποιήματος του Καβάφη, υποστηρίζοντας ότι «ο ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος... πρέπει να είχε συλλάβει ένα κομμάτι από το κρυμμένο βάθος του κειμένου του αλεξανδρινού ποιητή, καθώς η ζωγραφική σύνθεση συνδυάζει φανερά στοιχεία από την θυσία του Αβραάμ και την "ανανεωτική θυσία του κριαριού" από την Μήδεια με υπαινικτικό συμβολισμό το ξανάνιωμα του Ιάσονα με την ίδια μέθοδο».Τέλος πιθανόν να υπάρχουν και μερικοί/ες που ενδιαφέρονται για την ιστορία ενός τόπου οπότε μετά από επίσκεψη στον λόφο του Φιλοπάππου, εκτός από τη ρομάντζα και τις τρυφερές διαχύσεις με το έτερον ήμισυ, να είχαν το ενδιαφέρον να δούνε σε καμία εγκυκλοπαίδεια τι στο διάολο ήταν αυτός ο Φιλόπαππος που του έφτιαξαν και μνημείο φάτσα στην Ακρόπολη.
Ο Γάϊος Ιούλιος Αντίοχος Φιλόπαππος λοιπόν, ήταν εξόριστος ηγεμόνας της Κομμαγηνής, εγγονός του Αντίοχου Δ΄ του Επιφανούς, τελευταίου βασιλιά της . Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, έγινε Αθηναίος πολίτης αναλαμβάνοντας δημόσια και θρησκευτικά αξιώματα, την ευεργέτησε και γι΄ αυτό οι Αθηναίοι τον τίμησαν φτιάχνοντας το 119 μΧ το κενοτάφιο ή τον τάφο του στον Λόφο των Μουσών.
Το ιεροθύσιο που κατασκεύασε ο Αντίοχος στο όρος Νεμρώδ , είναι το πιο γνωστό από όσα έχουν ανασκαφεί και δεν ήταν τίποτα άλλο από ένας βωμός σε δημόσιο χώρο όπου γίνονταν σπονδές και θυσίες εκ μέρους όλης της πόλης εκεί που είχε φροντίσει να τον θάψουν.
Υπάρχει άλλο ένα του πατέρα του Αντίοχου Μιθριδάτη Α΄ Καλλίνικου (το είχαν φαίνεται οικογενειακό χούι!), κοντά στην Αρσάμεια επί του Νυμφαίου ποταμού.
Στην Ελλάδα έχουν επιβεβαιωθεί επιγραφικά ιεροθύσια μόνο στην Λίνδο και την Κάρπαθο.
Τώρα αφού μπήκατε στο νόημα τι πηγαίναμε να δούμε ας περιγράψω λίγο την περιοχή.
Το ιεροθύσιο αυτό βρίσκεται σε μία κορυφή του Ταύρου τελείως πετρώδη και χωρίς καμία βλάστηση χιλιόμετρα γύρω.
Υπάρχει όμως περιγραφή περιηγητού πριν 100 μόλις χρόνια που μιλάει για ένα παράδεισο και λέει ότι οι λόφοι γύρω ήσαν γεμάτοι βελανιδιές και πλατάνια και οι κοιλάδες γεμάτες συκιές, ελιές, καρυδιές, ροδιές, αμπέλια και πικροδάφνες. Σήμερα οι κατσίκες δεν έχουν αφήσει ούτε φύλο χλωρό. Το 1989 η περιοχή ανακηρύχτηκε επιτέλους σε εθνικό πάρκο.
3-Η θέα από την κορυφή του Νεμρώδ. Στο βάθος ο ποταμός Ευφράτης.
.
Ο δρόμος που ανεβαίνει στο βουνό καταλήγει σε ένα πλάτωμα ,που υπάρχει ένα υποτυπώδες μπαράκι, είναι στενός και με στροφές γι΄αυτό και η μετάβαση εκεί γίνεται όχι με το πούλμαν αλλά με μικρά βαν των 9-10 θέσεων.
Από εκεί που σε αφήνει το βαν πρέπει να περπατήσεις περίπου μισή ώρα σε ένα ανηφορικό μονοπάτι με πέτρες για να φτάσεις στην κορυφή.
Περιττό να πω ότι η κ. Αθεόφοβου μετά της κουμπάρας της άραξαν στο μπαράκι μόλις είδαν αυτήν την ανηφόρα με τον κατσικόδρομο.
Ο Αθεόφοβος όμως ασυγκράτητος μετά της κοράκλας του και της κουνιάδας του ανέβηκε μέχρι την κορυφή ξεγλωσσιασμένος ,αλλά ευτυχής που δεν τα τίναξε σε αυτό το τεστ κοπώσεως, βλαστημώντας από μέσα του αυτόν τον Αντίοχο τον Ι που είχε την φαεινή ιδέα να φτιάξει τον τάφο του σε αυτή την τοποθεσία στου διαόλου την μάνα .
Ο Αντίοχος όμως ήξερε τι έκανε. Η κορυφή αυτή ήταν ορατή σε όλη σχεδόν την Κομμαγηνή.
Βέβαια επειδή κανένας δεν έχει την λόξα να ανεβαίνει σε ένα ξερό βουνό το μέρος είχε ξεχαστεί και ανακαλύφτηκε ξανά από ένα Γερμανό το 1883 όταν είδε κάτι με τα κιάλια στην κορυφή αυτή.
Επίσης τάφο δεν βλέπεις γιατί από ότι υποθέτουν είναι σκεπασμένος με χοντρό γαρμπίλι ύψους 75 μέτρων που τους προέκυψε από το ίσιωμα της κορυφής για την κατασκευή των πλατωμάτων για το ιεροθύσιο . Οι Αμερικανοί αρχαιολόγοι ανατίναξαν κάπου 25 μέτρα από αυτό αλλά πάλι ο τάφος δεν φάνηκε.
Ο Αντιόχος λοιπόν, έκανε μια δική αίρεση με Ελληνικά στοιχεία που βασιζόταν στον Περσικό ζωροαστρισμό με σκοπό να τον προσκυνούν σαν θεό μετά τον θάνατο του. Ήθελε το σώμα του να διατηρηθεί ως την αιωνιότητα και γι΄ αυτό έκανε και το ιεροθύσιο στην κορυφή του βουνού μακριά από το πόπολο και κοντά στους θεούς με τους οποίους ήταν σίγουρος ότι συγγένευε! Οι θεοί που πίστευε ήταν ένας συγκρητισμός Ελληνικών και περσικών θεοτήτων έχοντας προφανώς ενστερνιστεί το μεταφυσικό σύστημα που έχει αποκληθεί ερμητισμός.
4- Ο Νόμος του Αντίοχου γραμμένος πίσω από τα αγάλματα.
.
Πίσω από τα αγάλματα υπάρχει μεγάλη επιγραφή στα Ελληνικά που γράφει ΝΟΜΟ και εξηγεί τις απόψεις του και ουσιαστικά αποτελεί την διαθήκη του.
Εξηγεί ότι έκτισε το ιεροθύσιο για τα χρόνια και τις γενεές που θα επακολουθήσουν σαν «οφειλή ευχαριστίας προς τους θεούς και τους θεοποιημένους προγόνους του για την ολοφάνερη βοήθεια τους».Επίσης ότι σκοπός του είναι να δώσει στον κόσμο «το παράδειγμα της ευσέβειας που οι θεοί απαιτούν να επιδεικνύεται προς τους θεούς και τους προγόνους»

5-Αναπαράσταση των εορτών.
.
Κάθε χρόνο γίνονταν δύο ημερήσιες γιορτές. Σύμφωνα με το Μακεδονικό σεληνιακό μηνολόγιο στις 10 του μηνός Λώιου (14 Ιούλιου) γιορταζόταν η μέρα της στέψης του και συγχρόνως ήταν και η ημέρα της «εκδήλωσης για τους μεγάλους θεούς».Στις 16 του Αυδναίου (Δεκέμβριος) γιορταζόταν η γέννηση του. Είχε φροντίσει να υπάρχουν κονδύλια για τις γιορτές αυτές για όλο τον κόσμο με χορεύτριες και για να φάει και να πιει και να γλεντήσει εις μνήμην του αποθανόντος και αυτονακηρυχθέντος σε θεό βασιλιά. (Δεν ξέρω για το σώμα του αν διατηρήθηκε στην αιωνιότητα όπως επιθυμούσε μιας και δεν έχει βρεθεί ο τάφος του, αλλά είμαι σίγουρος ότι με αυτό το ανέβα κατέβα σε αυτή την κορυφή 2 φορές τον χρόνο, ιδίως τον χειμώνα που η κορυφή καλύπτεται με χιόνι και πάγο ,οι περισσότεροι πιστοί του είτε φρόντισαν να τον ξεχάσουν συντόμως και για αιώνες ,είτε οι πιο φανατικοί τα τίναξαν συντόμως από αυτήν την ταλαιπωρία!)
6-Αεροφωτογραφία του όρους Νεμρώδ με το ανατολικό ιεροθύσιο.
Διακρίνονται τα αγάλματα, το θυσιαστήριο,οι βάσεις των αναθηματικών στηλών των προγόνων του Αντίοχου,των Περσών αριστερά και των Μακεδόνων δεξιά.
Επίσης διακρίνεται το δρομάκι που οδηγεί στο δυτικό πλάτωμα με τις φθαρμένες αναθηματικές στήλες.
7-Το ανατολικό ιεροθύσιο.
.
Το θέαμα πάντως που αντικρίζει κανείς όταν φτάνει στην κορυφή είναι μοναδικό.
Τα τεράστια κεφάλια ανθρώπων και ζώων που έχουν ύψος όσο ένας άνθρωπος έχουν κυλήσει από τις καθιστά σώματα των αγαλμάτων από ασβεστόλιθο που αρχικά στην αρχαιότητα είχαν ύψος 8-10 μέτρα.
Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι η ανάμιξη των στοιχείων των διάφορων πολιτισμών από την Ελλάδα και την Περσία ή ακόμα και την Αίγυπτο. Θα έλεγα ότι τα αγάλματα είναι ελλήνων θεών ντυμένων περσικά.
Μεταξύ του Ανατολικού και Δυτικού πλατώματος που βρίσκονται τα διάφορα αγάλματα, υψώνεται στο κέντρο ένας τεράστιος λόφος ,πάνω από 50 μέτρα σήμερα με μικρές πέτρες που πιστεύουν ότι κρύβει τον τάφο του Αντίοχου, του πατέρα του και ενός άλλου βασιλιά.

8-Σχεδιάγραμμα όλου του αρχαιολογικού χώρου.
.
Στο Ανατολικό πλάτωμα βλέπει κανείς από αριστερά προς τα δεξιά τα αγάλματα των Ελλήνων θεών με την αντιστοιχία τους στους Περσικούς θεούς.
Απόλλων/Μίθρας/Ήλιος/Ερμής
Η θεά της Κομμαγηνής
Δίας/ Ωρομάσδης ( Αχούρα Μάζντα)
Ο Αντίοχος Ι Θεός
Αρτάγνης/Ηρακλής/Αρης
9-Η σειρά των αγαλμάτων στις δύο άκρες τους έχουν αγάλματα ζώων.Εδώ η αριστερή άκρη.
10-Απόλλων

11-Θεά Τύχη, θεά της Κομμαγηνής.

12-Δίας 13-Αριστερά ο Αντίοχος Ι, δεξιά ο Ηρακλής
14-Τα ζώα του δεξιού άκρου

15-Αγαλμα λιονταριού –φύλακα.
.
Στην αυλή μπροστά στα αγάλματα υπάρχουν στα πλάγια δύο σειρές από αναθηματικές στήλες με ανάγλυφα. Προς βορρά είναι οι πρόγονοι του Αντίοχου από την Περσία και προς τον νότο από την Μακεδονία.(Στην φωτογραφία 6 διακρίνονται οι βάσεις των στηλών)
Από δεξιά ένα δρομάκι οδηγεί στο δυτικό πλάτωμα. Στο πλάι του υπάρχουν πεσμένες και με φθαρμένα τα ανάγλυφα τους αναθηματικές στήλες αφιερωμένες στους απογόνους του Αντιόχου.
16-Οι πεσμένες και φθαρμένες αναθηματικές στήλες στο δρομάκι προς το δυτικό πλάτωμα.
.
Το δυτικό πλάτωμα που υπάρχουν τα ίδια αγάλματα ήταν μόνο για τους ευγενείς και δεν επιτρεπόταν να πηγαίνει το πόπολο.
17-Το δυτικό πλάτωμα.
18-Το δυτικό πλάτωμα Δεν έχει γίνει εδώ μερική αναστήλωση όπως στο ανατολικό.

19-Οι κεφαλές των αγαλμάτων είναι ίδιες όπως και στο ανατολικό πλάτωμα.

20-Εδώ το κεφάλι του Ηρακλή είναι καλύτερα διατηρημένο.
.
Σε αυτό βρέθηκε το ωροσκόπιο του Λέοντος που είναι το πιο παλιό γνωστό ωροσκόπιο. Απεικονίζει τον αστερισμό του Λέοντος όπως δεν θα εμφανιστεί ξανά πριν να περάσουν 25000 χρόνια και τον δείχνει όπως ήταν στις 14 Ιουλίου του 109 πΧ
21-Το ωροσκόπιο του Λέοντος .Στην επάνω άκρη του ανάγλυφου γράφει στα Ελληνικά τα ονόματα των αστεριών.
22-Αναθηματικές στήλες των Περσών βασιλέων.
.Όταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Κομμαγηνή για να αποτρέψουν κάθε μελλοντική εξέγερση κατέστρεψαν ότι μπορούσε να θυμίζει την ένδοξη περίοδο της χώρας και μεταξύ όλων και το ιεροθύσιο.
Μέχρι στιγμής έχει γίνει μερική αναστήλωση στα σώματα των γιγαντιαίων αγαλμάτων.
Οι επισκέπτες είναι ακόμα πολύ λίγοι, αλλά πιστεύω ότι σύντομα με την ανάπτυξη του τουρισμού που παρουσιάζει σήμερα η Τουρκία, παρά το ότι είναι σε απομακρυσμένη κουρδική περιοχή θα γίνει ευρύτερα γνωστό.
Ήδη στην διαφήμιση του τουρκικού τουρισμού στα περιοδικά η φωτογραφία του ιεροθύσιου καταλαμβάνει την μισή σελίδα.(Μόνο που η φωτογραφία που χρησιμοποίησαν δεν είναι πρόσφατη !)

Μπορείτε να δείτε σε ένα σύντομο βίντεο την αναπαράσταση του χώρου.
Περισσότερα σχετικά με το όρος Νεμρώδ
εδώ και εδώ
*Δημήτρης Κ. Ράιος, Κ. Π. Καβάφης Μελαγχολία, του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού• εν Κομμαγηνή• 595 μ.Χ. Ερμηνευτική προσέγγιση, Ιωάννινα 2001. (Στο εξώφυλλο δημοσιεύεται ο πίνακας του Εγγονόπουλου.)
**Συσχετισμός του πίνακα με το ποίημα του Καβάφη γίνεται και στο διδακτικό Εγχειρίδιο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ' Ενιαίου Λυκείου των Κ.Η. Ακριβού - Δ.Π. Αρμάου, Αθήνα 1999, σελ. 66-68.
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΝ


ΠΡΟΣΘΗΚΗ (12-9-2010)
Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παρουσίαση του ιεροθύσιου έχει γίνει πρόσφατα εδώ: Ο τύμβος του Αντίοχου Α' Θεού της Κομμαγένης Nemrut Tümülüsü