Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2011

ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΤΟΥ 1942



Τέτοιες μέρες πριν 70 χρόνια, η Αθήνα μέσα σε ένα από τους βαρύτερους  χειμώνες, στέναζε κάτω από την Γερμανική κατοχή .
Ένα γεγονός που έγινε εκείνα τα χρόνια και σχεδόν έχει λησμονηθεί σήμερα, ήταν οι καταστροφές που προκάλεσαν οι κατακτητές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να γλεντήσουν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά του 1942.
Οι Γερμανοί αξιωματικοί που συμμετείχαν στο γλέντι προφανώς μετά από γερή οινοποσία επέδειξαν τον πολιτισμό τους κόβοντας τα κεφάλια από τα αγάλματα που υπάρχουν έξω από την μεγάλη αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου στα Προπύλαια !











Μια σχετική αναφορά στα γεγονότα αυτά και στα επακολουθήσαντα, υπάρχει στο βιβλίο του επί 4μηνο κατοχικού πρωθυπουργού Λογοθετόπουλου, "Ιδού η αλήθεια"
Η αναφορά αυτή γίνεται σε απάντηση δημοσιευμάτων  του ιστορικού Γατόπουλου στην ΕΣΤΙΑ της 1ης και 2ας Απριλίου 1946, με τίτλο Επιδρομή των Γερμανών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο στην οποία από ότι φαίνεται κατηγορεί ως υπεύθυνο τον Λογοθετόπουλο που τότε ήταν αντιπρόεδρος και υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Τσολάκογλου   .
Όπως γράφει ο Λογοθετόπουλος, οι Γερμανοί ζήτησαν από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Γ. Μπαλή στις αρχές Δεκεμβρίου του 1941 να τους δώσει την Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου για να γιορτάσουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Ο Μπαλής  κατέφυγε στον υπουργό Παιδείας Λογοθετόπουλο, με τον οποίο ήσαν γνωστοί από τα μαθητικά τους χρόνια, εισηγούμενος την απόρριψη του αιτήματος.
Ο Λογοθετόπουλος του απάντησε πως: θα είναι δυσχερές να αποφύγωμεν τούτο, καθ΄όσον η αίτησις προέρχεται εκ μέρους των στρατιωτικών αρχών, αίτινες δυσκόλως υποχωρούν.
Του ανέφερε δε πως υπήρχε προηγούμενο γιατί στις 25 Μαρτίου 1933, όταν ήταν ο ίδιος πρύτανης, είχε γίνει εκεί μεγάλη νυκτερινή δεξίωση.
Στο Ειδικό Δικαστήριο δοσιλόγων Πρωθυπουργών και Υπουργών, στο οποίο ο Λογοθετόπουλος δικάστηκε  ερήμην, γιατί ήταν στην Γερμανία, και στο οποίο καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη,. ο Μπαλής  καταθέτοντας για τα γεγονότα στο Πανεπιστήμιο αναφέρθηκε και σε αυτή την συζήτηση που είχε μαζί του. 


Ο Λογοθετόπουλος πάντως, όπως γράφει, απευθύνθηκε στον επιτετραμμένο επί των πνευματικών σχέσεων της γερμανικής αντιπροσωπείας Boehringer για να αποτραπεί η επίταξη της αίθουσας λέγοντας του επίσης πως  αν αυτή γινόταν, θα είχε κακή απήχηση στους πανεπιστημιακούς και  στην κοινή γνώμη.
Παρά την υπόσχεση του Boehringer πως θα μεσολαβήσει , οι στρατιωτικοί τους έγραψαν δεόντως και γιόρτασαν εκεί την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς προβαίνοντας στις καταστροφές που αναφέρθηκαν.
Την μεθεπομένη της Πρωτοχρονιάς ο Πρύτανης έστειλε αναφορά στον Υπουργό Παιδείας διαμαρτυρόμενος για τις καταστροφές.
Το Υπουργείο Παιδείας την έστειλε στην Γερμανική Πρεσβεία η οποία έστειλε με την σειρά της τον Συνταγματάρχη στρατιωτικό ακόλουθο Klemm  στον Τσολάκογλου και του ενεχείρησε εγγράφως την λύπη της για τα γεγονότα, μαζί με την υπόσχεση για αποκατάσταση των ζημιών και ανάκριση για να βρεθούν οι ένοχοι όπως επίσης και την διαβεβαίωση ότι δεν θα ξαναγίνουν παρόμοια συμβάντα στο μέλλον.
Το έγγραφο αυτό το έστειλαν και στον Πρύτανη του Πανεπιστημίου.
Από το σημείο αυτό και πέρα αντί να λήξει η ιστορία αποκτά μια κωμικοτραγική διάσταση!
Ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Πολυγένης, προφανώς για να φανεί βασιλικότερος του βασιλέως, διαβιβάζει αναρμοδίως την αναφορά του Πρύτανη στον Στρατάρχη  List που εδρεύει στο Βελιγράδι!
Ο List, όπως ήταν επόμενο, την διαβιβάζει στον Στρατηγό Διοικητή Νοτίου Ελλάδας στην Αθήνα για να κάνει ανακρίσεις.
Αυτός, που θεωρούσε πως το θέμα έχει λήξει μετά το έγγραφο του Klemm .  προφανώς τα παίρνει στο κρανίο γιατί τον εξέθεσαν στους ανωτέρους του, και καλεί τον Πρύτανη Μπαλή να του απολογηθεί.
Ο Μπαλής, φοβισμένος από την έκταση που πήρε η ιστορία, του είπε πως για όλα φταίει ο Πολυγένης και πως ό ίδιος δεν μπορεί να επιβεβαιώσει όσα ο ίδιος έγραφε στην αναφορά του γιατί δεν είχε ό ίδιος προσωπική αντίληψη αλλά όσα έγραφε στην αναφορά του  ήσαν από πληροφορίες που του έδωσαν οι καθαρίστριες!
Όπως ήταν επόμενο κλήθηκε στην συνέχεια ο Πολυγένης ο οποίος έριξε με την  σειρά του και αυτός τα βάρη στον Πρύτανη και τελικά έγραψε δήλωση που έστειλε στον  List που ανακαλεί το έγγραφο που είχε στείλει προηγουμένως δηλώνοντας ταυτόχρονα  πως δεν είχε σκοπό να διαταράξει τις σχέσεις μεταξύ Γερμανών και Υπουργείου Παιδείας!
Και βέβαια για να μην ξαναέχουν παρόμοια προβλήματα στο μέλλον οι Γερμανοί, ο στρατιωτικός διοικητής κάλεσε εγγράφως όλους τους καθηγητές και υφηγητές να προσέλθουν  στην αίθουσα τελετών. Εκεί  εμφανίστηκε ο Γερμανός  αντισυνταγματάρχης  της στρατιωτικής δικαιοσύνης Frohwein και τους διάβασε την έκθεση από την ανάκριση που έγινε για τις καταστροφές.
Κατέληξε δε πως χάρις στην μεγαλοψυχία (!) των Γερμανών και στην ανασκευή των εγγράφων από τον Μπαλή και τον Πολυγένη  δεν τους παραπέμπει στο στρατοδικείο!
Η Γερμανική αντιπροσωπεία ζήτησε από τον Λογοθετόπουλο να ξαποστείλει τον Πολυγένη από το υπουργείο, αλλά αυτός του έδωσε 15 μέρες άδεια πιστεύοντας πως θα ξεχαστεί το πράγμα.
Την 25η Μαρτίου 1942 οι Γερμανοί έκαναν τελετή στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη  και είχαν κληθεί οι Υπουργοί ,οι Γενικοί Γραμματείς και οι Γενικοί Διευθυντές των Υπουργείων.
 Εκεί εμφανίστηκε με  επίσημο ένδυμα και ο Πολυγένης ενώ του είχε υποδειχθεί, για προφανείς λόγους, να μην παραστεί.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο  Klemm πήγε και ζήτησε την απομάκρυνση του και τελικά τον εξαπέστειλαν στο πολιτικό γραφείο του Τσολάκογλου.

Οι ασπρόμαυρες  φωτογραφίες είναι από το  Ντοκυμαντέρ "ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ" (1985) της ΕΡΤ




Σχετικά με τον Λογοθετόπουλο έχω γράψει τα παρακάτω ποστ:


ΜΕ ΤΟ ΠΟΣΤ ΑΥΤΟ ΗΘΕΛΑ ΑΠΛΑ ΝΑ ΘΥΜΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙ ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΠΕΡΑΣΕ ΑΥΤΗ Η ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΠΑΡ΄ ΟΛΑ ΤΑΥΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΕΠΙΖΗΣΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΞΕΛΙΧΘΕΙ.
ΕΥΧΟΜΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΤΟ 2012 ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΕΤΟΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΗΣ  ΕΛΛΑΔΑΣ  ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΤΗΣ ΤΟΣΟ ΑΠΟ ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΟΣΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΕΛΜΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ.
ΑΣ ΕΛΠΙΣΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ  ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΥΡΙΟ ΓΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ.
ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΕΥΧΕΣ ΛΟΙΠΟΝ  ΦΕΥΓΩ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΝΕΜΟΡΦΗ ΧΩΡΑ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΩ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!
 ΘΑ ΤΑ ΞΑΝΑΠΟΥΜΕ ΜΕΤΑ ΚΑΝΕΝΑ 20ΜΕΡΟ.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!

8 σχόλια:

  1. Κι εγώ μετά βίας το θυμόμουν. Αλλά μου θύμισες ότι οι Γερμανοί (άσχετο) ευθύνονται για τη χωροθέτηση του ΑΠΘ στη σημερινή του θέση. Εκεί ήταν κάποτε εβραϊκά κοιμητήρια, αλλά οι σωροί των Εβραίων κατά το έθιμο δε μεταφέρονται. Έτσι, οι Γερμανοί με τη βία (τα γνωστά) τους έδιωξαν και χωροθέτησαν στη Σταυρούπολη (σχεδόν ακατοίκητη τότε) ένα νέο χώρο, προκειμένου στην παλιά τοποθεσία να χτιστεί το νέο ΑΠΘ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Για την ακρίβεια πολλά χρόνια, ο Δήμος Θεσσαλονίκης πίεζε την εβραϊκή κοινότητα της πόλης να παραχωρήσει το νεκροταφείο για άλλες χρήσεις. Σύμφωνα όμως με την εβραϊκή παράδοση, όπως γράφεις, τα νεκροταφεία είναι ιερά, με αποτέλεσμα η κατάσταση να διαιωνίζεται για δεκαετίες. Το Δεκέμβριο του 1942, ο Δήμος, με την ενθάρρυνση της Ναζιστικής Διοίκησης του Μαξ Μέρτεν , διέταξε την κατεδάφιση του κοιμητηρίου, που είχε ιστορία 500 ετών. Οι ταφόπλακες χρησιμοποιήθηκαν από τους Γερμανούς για την κατασκευή δρόμων μέχρι και πισίνας(!), και από το Δήμο για άλλα κατασκευαστικά έργα. Μετά τον εκτοπισμό των Εβραίων το κατοχικό υπουργείο Οικονομικών το 1943 κατέλαβε τον χώρο του νεκροταφείου ως ακίνητο που εγκαταλείφτηκε από τους ιδιοκτήτες του! Μετά τον πόλεμο, στην περιοχή του κατεστραμμένου νεκροταφείου χτίστηκε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλή Χρονιά ταξιδιάρη Αθεόφοβε,μακάρι να βγει αληθινη η ευχή σου!Χαίρομαι για την ακτίνα με την οποία φώτισες μια άγνωστη στους περισσότερους σελίδα ιστορίας...Με το πανέμορφο κτήριο των Προπυλαίων έχω ένα ιδιαίτερο δέσιμο,και λυπάμαι κάθε φορά που γίνεται στόχος βανδάλων,τελευταία εγχώριων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ας ελπίσουμε το 2012 να είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Η ελπίδα στους ανθρώπους είναι αυτή που πεθαίνει τελευταία.
    Από την ψυχοσύνθεση μου είμαι από αυτούς που βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο!
    Και πιστεύω πάντα σε αυτό που είπε ο Κάρλ Πόπερ:
    Στην ζωή υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων.Οι αισιόδοξοι και οι απαισιόδοξοι.Οι απαισιόδοξοι έχουν συνήθως δίκιο.
    Αν όμως η ανθρωπότητα έφτασε εδώ που έχει φτάσει, αυτό το οφείλει στους αισιόδοξους!
    Όσο για τα Προπύλαια ακριβώς το ίδιο αισθάνομαι και εγώ και ποτέ μου δεν μπόρεσα να καταλάβω πως μπορείς να αγωνίζεσαι για οτιδήποτε και να βάφεις με χρώμα το άγαλμα του Κοραή αλλά και συγχρόνως να μην σε σπάνε στο ξύλο και οι άλλοι γύρω σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πλούσιο σε εμπειρίες και γνώσεις, και αυτό το ταξίδι.
    ( για να ξεστραβωθούμε λίγο και μείς μετά..... )

    Τόχει η μοίρα του του Ελλην. πανεπιστημίου, φαίνετε........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. καλή χρονιά

    φοβερές εποχές....

    και το φοβερό είναι ότι λίγοι συνεργάτες τιμωρήθηκαν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Άν & η αλήθεια είναι καλέ μου πως δε διάβασα όλο το post αφού είδα πως επρόκειτο για ψυχοπλακωτικό θέμα παλαιών εποχών (& έχουμε αρκετά τέτοια σήμερα για να μας είναι υπεραρκετή η δόση σταναχώριας που μας χαρίζουν...), κρατάω τις ευχές, την ελπίδα & την αισιοδοξία σου για το μέλλον! Νομίζω πως έτσι θα γίνει για 2 λόγους: πρώτον γιατί η ψυχολογία του Έλληνα δεν καταλαβαίνει ούτως ή άλλως & πολλά από εξωτερικά επιβαλλόμενη μιζέρια (ευτυχώς οι Έλληνες είμαστε τόσο τρελλοί όσο ακριβώς χρειάζεται για να τη σκαπουλάρουμε πάντα!) & δεύτερον γιατί ιστορικά αλλά & σύμφωνα ακόμη με τους νόμους της φυσικής, πάντα μετά από μεγάλες κρίσεις βγαίνει κάτι καλό!
    Χρόνια Πολλά λοιπόν & Υγεία! Όλα τα άλλα θα τα νικήσουμε !!! Να περάσετε πανέμορφα στο ταξίδι σας, να γελάσετε πολύ & να επιστρέψετε με ...φορτισμένες μπαταρίες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Πολύ ενδιαφέρον άρθρο. Καταρρίπτει νομίζω και το μύθο περί νομοταγών και τυπολατρών Γερμανών που έκαναν τα αίσχη τους -υποτίθεται- από την εμμονή τους στην πειθαρχία.
    Καλή χρονιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή